Çok yazıldı, tekrar tekrar yazılacak. Sonbahara girmek üzere olduğumuz şu sıralarda bilindiği üzere Hollywood’ta pek çok dijital platformun hazırlıklarına devam ediliyor. Hollywood’u yıllardır sırtlayan en büyük stüdyolar artık içeriklerini Netflix’e, Hulu’ya veya Amazon’a satmak istemiyorlar. Artık her stüdyo kendi içeriklerini kendi platformunda yayınlayacak. Dolayısıyla misal Netflix’teki Warner Bros. veya Disney içeriklerinin sayıları günden güne daha da azalıyor. 8 yıl önce tüm stüdyolardan önce dijital alana geçip 8 yıl boyunca içerikleriyle gündemde yer edip her yıl daha da büyüyen Netflix pazarda sonsuza dek tek başına kalmayacağını fark edip orijinal içeriklerine daha fazla yatırım yapmaya başlamıştı bu yüzden. Ben de mücadele kızışmışken son durumu bazı başlıklar altında irdeleyeyim istedim.
Fiyatlar: Fiyatlardan başlayalım. Disney+ için Amerikalılar aylık 6.99 dolar, yıllık ise 69.99 dolar ödeyecekler. Apple TV+’a ne kadar ödeneceği ise henüz belli değil ama söylentiler ücretin aylık 10 dolar olacağı şeklinde. Apple TV+, Disney+’tan daha pahalı olacak gibi görünüyor. HBO Max ise en pahalı platform olacak. Warner, HBO Max’in HBO Now’dan (HBO’nun dijital platformu) biraz daha pahalı olacağını açıklamış ama aylık ve yıllık fiyatları açıklamamıştı. Tahminlere göre HBO Max’in aylık fiyatı 16-18 dolar arası olacak. Quibi’nin fiyatı ise Disney+’tan da az olacak. Aylık 4.99 dolar ödenirse Quibi içerikleri izlenebilecek. Tabii 4.99 dolar ödeyince reklamlar da çıkacak. Platformu reklamsız kullanmak isteyenlerden 7.99 dolar alınacak. NBCUniversal’ın platformuyla ilgili henüz hiçbir bilgi yok. Türkiye fiyatlarına gelirsek… Evet, henüz hiçbir platformun bizdeki fiyatları belli değil ama Amerikalılardan 6.99 veya 16-20 dolar istendiğinden bizden (kura göre) 41 TL veya 94 TL istenecek diye bir kaide yok. Tahminen Netflix Türkiye’ye yakın bir fiyat belirleyecekler. Netflix’in tek ekran seçeneği için kullanıcılar 17.99 TL ödüyorlar. Fiyatlar tahminen 20-30 TL arası olacak.
Erişime Açılış Tarihleri: NBCUniversal’ın platformu yüksek ihtimalle 2021’den önce açılamayacak. Quibi’ın tam tarihi belli: 6 Nisan 2020. Apple TV+ ve Disney+ Kasım 2019’da erişime açılacak. Disney+’ın tam tarihi 12 Kasım 2019. HBO Max ise 2020’de açılacak gibi görünüyor. Disney+’ın erişime açılıp gündemde yer etmesinin ardından Warner belki süreci hızlandırıp HBO Max’i daha erken erişime açar. Gene ülkemize gelirsek… Quibi direkt akıllı telefon pazarını ve tabletleri hedeflediği için 6 Nisan 2020’de bizde de erişime açılacak. Keza Apple TV+’ın uygulaması şu an iPhone ve iPad’lerde mevcut. Bu yüzden kasımda biz de Apple dizilerini izleyebileceğiz. Disney+’ın ülkemize giriş tarihi belli değil. Disney+’ın TR’ye girişi 2020’yi bulabilir. HBO Max de öyle.
İçeriklerin Yaş Sınırı: NBCUniversal’ı hakkında hiçbir bilgi olmadığından gene geçiyoruz. Şimdilik Quibi’ın yetişkinlere dönük bir yapımı gözükmüyor. Yani Quibi’ın içeriklerini çocuklar da izleyebilecek ama bu durumun değişip değişmediğini Nisan 2020’ye yaklaştığımızda öğrenebileceğiz. Apple ise üzerine basa basa yetişkinlere dönük içerik üretmeyeceğini, küçük bir çocuğun bile elinde akıllı telefon olduğundan içeriklerin çocuklara uygun olacağını duyurmuştu. Disney’i söylemeye gerek var mı? Yıllardır herhangi bir yetişkin içeriğine imzasını atmayan, tüm yapımlarını çocuklara da uygun olarak hazırlayan Disney, Disney+’ta da bu politikasından uzaklaşmayacak. Geriye de HBO Max kalıyor. Yüksek ihtimalle burada yetişkinlere dönük içerikler görebileceğiz. Peki “yetişkinlere dönük içeriğin olmaması” ne demek? Dizi ve filmlerde cinselliğe, şiddete, argoya ve kana yer verilmeyecek demek.
İçerikler: NBCUniversal’ı geçelim… Apple TV+ birbirinden farklı türlerde diziler hazırlıyor. Bir kanalın sabah haberlerinin perde arkasındaki entrikaları konu alan The Morning Show‘dan Rusya-ABD’nin uzaydaki rekabetini konu alan For All Mankind, gene bilimkurgu türlerindeki See ve Vakıf/Foundation, dönem komedisi Dickinson, gizem/gerilim türündeki Defending Jacob, gerilim türündeki Servant‘a dek pek çok dizi hazırlanıyor. Apple TV+ için en az 20 dizi hazırlanıyor. Apple henüz film projelerini duyurmadı ama son yılların yükselişe geçen yapım şirketlerinden A24‘la anlaşmıştı. Yani 2020’den itibaren film projeleri de açıklanabilir. Disney+ ise bütün alt stüdyolarından içerikler hazırlıyor. 2. sezon çekimleri yaklaşan The Mandalorian‘ın dışında en az 3 Star Wars dizisi daha çekilecek. Lucasfilm bu dizileri hazırlarken Marvel Studios da Loki, WandaVision, Hawkeye, Falcon and the Winter Soldier, Moon Knight ve nice diziyi hazırlıyor. Öte yandan Pixar’dan Monsters Inc animasyon dizisi de gelecek. High School Musical‘in devam dizisi, Lady and the Tramp yeniden çevrimi, The Simpsons‘ın tüm sezonları ve daha nicesi… Apple açıldığında çok içerik olmayacak ama Disney+ açıldığında yüzlerce içeriğe erişmek mümkün olacak. Tabii ki bu içeriklerin çoğu eski yapımlar olacak. Keza HBO Max de açıldığında yüzlerce eski içeriği (Friends, Luther, Doctor Who, orijinal The Office, Top Gear dizilerinin tüm sezonları, HBO dizileri, Looney Tunes animasyonları, New Line filmleri, klasik filmler) izleyicilere sunacak. HBO Max’in yeni içerikleri ise şunlar: Steven Soderbergh‘in Meryl Streep‘li filmi Let Them Talk, Gossip Girl‘ün günümüzde yeni karakterlerin merkezinde geçecek devam dizisi, kıyamet sonrası dünyada geçecek Station Eleven, animasyon dizisi Gremlins, Denis Villeneuve‘ün yöneteceği Dune: The Sisterhood dizisi, komedi dizisi Love Life… Bu yapımlara yıl içinde daha fazla orijinal ve yeni yapımın eklenmesi bekleniyor. Quibi’ye gelirsek… Bu platforma hazırlanan dizilerin bölümleri maksimum 10 dakika sürecek. Tüm sezon bir film uzunluğunda olacak. Yani aslında Quibi, Netflix’in, Amazon’un veya Disney+’ın rakibi olmayacak. Zaten Sony, Disney, Universal, Fox, Alibaba gibi büyük stüdyolar şu sıralar Quibi için de içerik üretiyorlar. Quibi açıldığında kullanıcılar 7 bin saatlik içeriğe erişebilecekler. Quibi için Idris Elba‘dan Steven Spielberg‘e, Soderbergh’ten Antoine Fuqua‘ya dek pek çok ünlü isim içerik hazırlıyor. Quibi platformunun hazırladığı içerikler için şu yazıya, Disney+ içerikleri içinse şu yazıya bakabilirsiniz.
Yayın Düzeni: Netflix için yayıncılıkta devrim dersek abartmış olmuyoruz. Zira tüm sezonu aynı gün yayınlayarak izleyicinin izleme alışkanlığını kökten değiştirdi. Peki rakiplerinin yayın düzeni nasıl olacak? Amazon bazı dizilerini haftalık yayınlarken bazı dizilerinin tüm sezonlarını birden verebiliyor Netflix gibi. Quibi yüksek ihtimalle Netflix gibi tüm sezonu yayınlayacak. Disney+ ise dizilerini arkası haftaya şeklinde yayınlayacağını duyurdu. Yani The Mandalorian‘ın tüm sezonu ne yazık ki aynı gün yayınlanmayacak, dizinin yayını 10 haftada tamamlanacak. HBO Max ise yayın düzenini henüz duyurmadı.
Platformun ve İçeriklerin Bütçeleri: Quibi’ın içeriklerinin bütçesi henüz belli olmasa da platforma 11 yatırımcıdan 2 milyar dolara yakın bir meblağ toplandı. Yani Quibi’ın şimdilik bütçesi 2 milyar dolar ama pek çok yerde bütçenin daha da artacağı ifade edilmiş, ki Quibi, Netflix-Disney+ vs’nin rakibi olarak konumlanmasa ve sadece telefonları hedeflese de yatırımcıların ilgisini çekmeyi başarıyor. Apple TV+’ın başlangıç bütçesi ise 1 milyarken aradan geçen bir yılda Tim Cook harcamaları 6 kat arttırdı. Son haberlere göre Apple’ın dizilerine 6 milyar dolar harcanmış. The Morning Show‘un 2 sezonunun (20 bölüm) 300 milyon dolara mal olması ise herkesi şaşırtmıştı, zira bu bütçe, Game of Thrones‘un 2 sezonuna denk geliyor. Apple gibi Disney de milyonlarca doları içeriklere yatırıyor. Sadece The Mandalorian‘ın ilk sezonu 100 milyon dolara mal oldu. Disney diğer dizilerine de genelde 100’er milyon dolar bütçe ayırmış. HBO Max’in bütçesiyse henüz açıklanmadı ama Warner da bu platformun tutması için kesenin ağzını açacak.
Netflix’le ve Diğer Stüdyolarla Anlaşmalar: Stüdyolar dijitalin önemini fark etmedikleri zaman zarfında Netflix’e içerik satma konusunda birbirleriyle yarışmışlardı. Marvel Television, Jessica Jones ve diğer dizileri Netflix için hazırlarken Marvel Studios da filmlerinin dijital haklarını Netflix’e satmış, böylelikle film vizyondan kalktıktan bir süre sonra Netflix’te yayınlanabilmişti. Aynı şey Warner ve diğer stüdyolar için de geçerli. Bu yüzden stüdyolar kendi platformlarını kurdukları şu dönemde tüm yapımlarını Netflix’ten çekemiyorlar. Örnek verecek olursak: Friends dizisi 2020’de Netflix US’ten kaldırılıp HBO Max’te yayınlanacak ama Amerika dışında bazı ülkelerde dizinin Netflix’teki yayını devam edecek. Aynı şey Harry Potter serisi için de geçerli. Seri, HBO Max’te yayınlanamayacak, çünkü haklar 2025’e dek Universal’ın elinde. Keza The CW’nun pek çok dizisi de Netflix-Warner anlaşması nedeniyle hemen HBO Max’te yayınlanamayacak, önce Netflix’te yayınlanacak. The Office dizisiyse 2020’nin sonuna dek Netflix’te yayınına devam edecek ama Ocak 2021’den itibaren NBCUniversal’a geçecek. Marvel TV’nin Jessica Jones ve diğer Netflix dizileri anlaşma nedeniyle birkaç yıl daha yeniden çevrilemeyecek. Bu diziler, Netflix’te kalacak ama yeniden çevrimleri için birkaç yıl daha beklemek gerek. MCU’ya gelirsek… MCU’nun bu yılki filmleri Captain Marvel ve Avengers: Endgame, Disney’le anlaşma sona erdiği için Netflix’te yayınlanamadı. Bu iki film ve sonraki MCU projeleri, Disney+’ta yayınlanacak. Kısacası nasıl ki Netflix’in Türkiye pazarına girmeden evvel yapılmış anlaşmalar nedeniyle pek çok yapımı Netflix TR’de göremiyorsak aynı şeyi HBO Max ve Disney+’ta da yaşayacağız. HBO Max US’te yayınlanan bir içerik anlaşma nedeniyle HBO Max TR’de izlenemeyebilir. Durum böyle…